خاموش کننده های دستی (کپسول های آتش نشانی) را بهتر بشناسید. برای استفاده از خدمات خرید، شارژ یا سرویس و نگهداری خاموش کننده ها به این صفحه مراجعه کنید.
انواع خاموش کننده های دستی
در ادامه به بررسی انواع خاموش کننده دستی بر اساس استاندارد NFPA میپردازیم.
بر اساس این استاندارد انواع خاموش کننده های پایه آب شامل خاموش کننده آب، ضد یخ، عامل شیمیایی تر و جریان پرفشار است. در زیرگروه این نوع خاموش کننده میتوان به خاموش کننده مخزن پمپ و کوله پشتی نیز اشاره کرد. خاموش کننده پایه آب در درجه اول برای استفاده در آتش سوزی کلاس A در نظر گرفته می شود. جریان در ابتدا باید به پایه شعله (بُن حریق) هدایت شود. پس از خاموش کردن شعله ها، جریان باید به طور کلی به سطوحی که دچار حریق شده اند هدایت شود. برای کاربرد بهتر از این نوع خاموش کننده باید تا حد امکان نزدیک به آتش استفاده شود. در آتش سوزی های عمیق باید تمامی سطوح به طور کامل خیس شده و ممکن است لازم باشد از هم جدا شوند تا خاموش شدن کامل انجام شود.
خاموش کننده تر پرفشار
خاموش کننده دستی از این نوع معمولاً در ظرفیت ۲ ۱/۲ گالن (۹٫۴۶ L) با درجه اطفا حریق از ۲-A در دسترس هستند. از آنجا که ماده مورد استفاده آب شیرین است، این نوع خاموش کننده در مناطقی که در معرض دمای زیر ۴۰ درجه فارنهایت (۴ درجه سانتیگراد) قرار دارند، نمی تواند نصب شود. مدل مشابهی از این نوع خاموش کننده به همراه ضد یخ نیز تولید می شود که با یک محلول تأیید شده محافظت می شود و تا درجه حرارت ۴۰- درجه فارنهایت (۴- درجه سانتیگراد) از یخ زدگی محافظت می کند. این نوع خاموش کننده دارای یک جریان با پرتابه تقریباً ۳۵ فوت تا ۴۰ فوت (۱۰٫۷ متر تا ۱۲٫۲ متر) به صورت افقی است. این خاموش کننده میتواند به طور متناوب کار کند (در چند نوبت استفاده)، اما در صورت استفاده مداوم مدت زمان تخلیه آن حدود ۵۵ ثانیه است. اهرم تخلیه (Discharge Lever) در حالت قفل نگه داشته می شود تا در حین حمل از تخلیه تصادفی جلوگیری شود. اکثر تولیدکنندگان از پین حلقه ای استفاده می کنند تا قبل از تخلیه، پین مذکور بیرون کشیده شود. برای انجام این کار، بهتر است اپراتور، خاموش کننده را روی زمین قرار دهد و در حالی که با یک دست به آرامی اهرم های حمل کننده را نگه داشته است، پین حلقه را با دست دیگر بیرون بکشد (یا یک قفل کوچک را رها کند). سپس اپراتور شیلنگ و نازل را با یک دست به سمت حریق نگه می دارد و اهرم تخلیه را با دست دیگری فشار میدهد.
خاموش کننده فوم (خاموش کننده کف)
این نوع خاموش کننده برای استفاده در آتش سوزی کلاس A و کلاس B در نظر گرفته میشود. درمورد حریق عمیق مایعات قابل اشتعال، بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که تخلیه ناشی از خاموش کننده در مقابل دیواره پشتی نگهدارنده یا مخزن دقیقاً بالای سطح سوزان انجام شود تا امکان پخش طبیعی کف بر روی سطح حریق فراهم شود. اگر این کار صورت نپذیرد، اپراتور باید به اندازه کافی دور از آتش بایستد تا کف به راحتی روی سطح سوزان بلغزد اما باید توجه کرد جریان کف نباید به داخل مایع سوزاننده هدایت شود. در صورت امکان، اپراتور باید ضمن هدایت جریان، در اطراف آتش قدم بزند تا در دوره تخلیه حداکثر پوشش را داشته باشد. برای آتش سوزی در مواد قابل احتراق معمولی (کلاس حریق A)، میتوان از این عامل برای پوشش مستقیم سطح مورد حریق استفاده کرد. در مورد حریق مایعات قابل اشتعال با امکان نشت یا گسترش، سطح حریق ممکن است جریان داشته باشد که میتوان با درست کردن کف آن درست در جلوی محل سوختن، حرکت را برای سطح سوزان محدود کرد. پیشنهاد میشود از خاموش کنندههای AFFP و FFFP بر روی مایعات قابل اشتعال تحت فشار و گازهای فرار تحت فشاراستفاده شود.
خاموش کننده دی اکسید کربن (CO2)
این نوع خاموش کننده در درجه اول برای استفاده در آتش سوزی کلاس B و کلاس C در نظر گرفته میشود. خاموش کنندههای دی اکسید کربن دامنه محدودی دارند و تحت تأثیر باد قرار میگیرند؛ بنابراین، اولین بخش در استفاده از این نوع خاموش کننده، توجه به نزدیک بودن دیفیوزر نسبت به بُن حریق است. در تمام حریقها، تخلیه عامل اطفا کننده باید به پایه شعله (بُن حریق) هدایت شود. تخلیه باید حتی پس از خاموش شدن شعله ها روی سطح مورد حریق ادامه یابد تا زمان بیشتری برای خنک شدن و جلوگیری از بازگرداندن احتمالی حریق فراهم شود.
خاموش کننده هالوژنی
خاموش کننده نوع هالوژنی که شامل انواع هالون و هالوکربن است، برای استفاده در آتش سوزی کلاس B و کلاس C در نظر گرفته میشوند. مدل های بزرگتر نیز برای آتش سوزی کلاس A در نظر گرفته میشود. در مورد حریق مایعات قابل اشتعال، بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که اپراتور از تخلیه خاموش کننده برای حرکت شعله از سطح مورد حریق استفاده میکند، ابتدا تخلیه را در لبه نزدیک آتش اعمال میکند و با حرکت به تدریج به سمت پشت آتش میرود. استفاده از این نوع خاموش کننده در مکان هایی مانند اتاق های کوچک، کمد یا فضای محدود، ممنوع بوده و از تنفس در فضاهای قابل تصرف توسط اپراتورها و افراد دیگر باید جلوگیری شود. همچنین از تنفس ماده خاموش کننده یا گازهای تولید شده توسط تجزیه حرارتی در زمان تولید یا حمل بشدت خودداری شود. این مواد برای استفاده در آتش سوزی های تحت فشار یا روغنهای پخت و پز مناسب نیستند.
خاموش کننده شیمیایی خشک (ماده شیمیایی چند منظوره)
خاموش کننده شیمیایی خشک (بیکربنات سدیم، بیکربنات پتاسیم، بیکربنات پتاسیم) در درجه اول برای استفاده در آتش سوزی کلاس B و کلاس C در نظر گرفته میشوند. خاموش کننده شیمیایی (چند منظوره پایه فسفات آمونیوم) برای استفاده در آتش سوزی کلاس A ، کلاس B و کلاس C در نظر گرفته میشوند. دو روش وجود دارد که به وسیله آن می توان یک ماده شیمیایی خشک را بسته به نوع طراحی اولیه خاموش کننده از محفظه خاموش کننده آتش تخلیه کرد که روش کارتریج یا سیلندری میباشند. صرف نظر از طراحی اطفا حریق، روش کاربرد خاموش کننده در اصل یکسان است. خاموش کنندهها قابل نگهداری در ظرفیت های از ۱ تا ۳۰ پوند (۰٫۵ کیلوگرم تا ۱۴ کیلوگرم) برای خاموش کننده های دستی و ۵۰ تا ۲۵۰ پوند (۵۷ کیلوگرم تا ۱۱۳٫۵ کیلوگرم) برای خاموش کننده های چرخدار در دسترس میباشند. کارتریج یا سیلندرهای خاموش کننده در ظرفیتهای ۴ تا ۳۰ پوند (۱٫۸ کیلوگرم تا ۱۴ کیلوگرم) برای خاموش کنندههای دستی و ۴۵ تا ۳۵۰ پوند (۲۰ کیلوگرم تا ۱۵۹ کیلوگرم) برای خاموش کننده های چرخدار در دسترس میباشند.
خاموش کننده پودر خشک
این خاموش کنندهها به توصیههای سازنده برای استفاده در آتش سوزی کلاس D و فلزات خاص در نظر گرفته شدهاند. تکنیک اعمال پودر اطفاکننده در آتش سوزی با نوع و شکل ماده و فلز قابل احتراق متفاوت است. استفاده از پودر باید از عمق کافی برخوردار باشد تا بتواند به طور کافی منطقه آتش سوزی را بپوشاند و حالت خفگی را برای حریق ایجاد کند. پوشش نقاط اضافی میتواند برای پوشاندن نقاط داغی که ایجاد میشوند ضروری باشند. برای جلوگیری از پراکندگی فلز سوزان باید مراقب باشید. آتش سوزی در قطعات فلزی قابل احتراق و یا آلیاژ فلز قابل احتراق، مرطوب با آب یا روان کننده های دستگاه محلول در آب و یا روی سطوح جوش داده شده با آب به احتمال زیاد به سرعت میسوزند. همچنین میتوانند ماهیت انفجاری داشته باشند و یا با ایجاد گرمای زیاد نتوان به اندازه کافی به آنها نزدیک شد و به درستی از خاموش کننده استفاده کرد. در صورتی که فلز سوزاننده روی یک سطح قابل احتراق باشد، باید آتش را با پودر خشک پوشانده و سپس یک لایه پودر ۱ اینچ یا ۲ اینچ (۲۵٫۴ میلی متر یا ۵۱ میلی متر) در نزدیک پخش کنید و فلز سوزاننده را در این قسمت قرار دهید.
خاموش کننده شیمیایی تر
از این نوع خاموش کننده در مدل دستی با سایز گالن (۶ لیتر) و گالن (۹٫۴۶ لیتر) در دسترس میباشند. ماده اطفا کننده میتواند از محلول های آب و پتاسیم استات، کربنات پتاسیم، سیترات پتاسیم یا ترکیبی از این مواد شیمیایی (که هدایت کننده برق هستند) تشکیل شده باشد اما صرفا به آنها محدود نمیشود. مایع اطفا کننده معمولاً دارای pH 9.0 یا کمتر است. در آتش سوزی کلاس A، عامل به عنوان خنک کننده کار میکند. در آتش سوزی کلاس K (آتش سوزی روغن پخت و پز) ، ماده اطفا کننده برای جلوگیری از شعلهور شدن مجدد، یک لایه از فوم تشکیل میدهد. محتوای مایع اطفا کننده در خنک سازی و کاهش دمای روغنهای گرم و چربیها به زیر نقطه حریق خود نقش موثری ایفا میکند. ماده اطفا کننده هنگام تخلیه مانند یک اسپری ریز به طور مستقیم در مواجهه با وسایل آشپزی، احتمال پاشیدن روغن داغ را کاهش میدهد و خطر شوک برای اپراتور ایجاد نمیکند.
خاموش کننده واترمیست
این نوع خاموش کننده در اندازه های ۲٫۵ گالن (۹٫۵ لیتر) و ۱٫۷۵ گالن (۶٫۶ لیتر) در دسترس هستند و برای کلاس حریق در بازه ۲-A: C قابل استفاده میباشند. عامل اطفا کننده محدود به آب مقطر است که به عنوان اسپری ریز تخلیه میشود. علاوه بر اینکه به عنوان یک خاموش کننده آب معمولی مورد استفاده قرار می گیرد، به عنوان واترمیست استفاده میشود که در آن منابع آب کنترل نشده، آلایندههای موجود میتوانند باعث صدمه بیش از حد به پرسنل یا تجهیزات شوند. کاربرد این نوع خاموش کننده شامل اتاق عمل، موزه و گالری کتاب و نسخ خطی است.
طبق استاندارد BS حداقل مدت تخلیه برای خاموش کننده ها باید طبق جدول زیر باشد:
| ظرفیت خاموش کننده برحسب کیلوگرم یا لیتر | حداقل مدت زمان تخلیه (ثانیه) | ||
| آب | کف | انواع دیگر | |
| تا دو کیلوگرم | ۱۰ | ۱۰ | ۶ |
| بیش از دو و تا شش کیلوگرم | ۱۰ | ۲۰ | ۹ |
| بیش از شش و تا ده کیلوگرم | ۴۵ | ۳۰ | ۱۲ |
| بیش از ده کیلوگرم | ۴۵ | ۳۰ | ۱۵ |
میزان پرتاب مواد اطفایی نیز می بایست بین ۲ تا ۷ متر باشد. همچنین بر اساس استاندارد های بین المللی رنگ بدنه خاموش کننده ها مطابق ذیل می باشد:
خاموش کننده های چرخ دار
خاموش کننده های با جرم بیش از ۱۴ کیلوگرم در زمره خاموش کننده های چرخدار می باشند. از نظر مواد اطفایی دارای انواع آب، کف، پودر، گاز کربنیک و مواد هالوژنه هستند. طبق ویرایش سال ۲۰۱۸ استاندارد NFPA این نوع خاموش کننده ها در شرایط زیر استفاده می شوند:
- محیط های پرخطر
- تعداد پرسنل حاضر در محیط محدود
- نیاز به دبی جریان خاموش کننده بالا
- دامنه جریان و ظرفیت مخزن بیشتر
طول مسیر پیمایش تا دسترسی به این نوع خاموش کننده نباید بیش از ۳۰٫۵ متر باشد. خاموش کنندههای چرخدار با عامل کف، تا حجم ۱۲۵ لیتر موجود بوده و در بازه ۱۳٫۶ تا ۱۵۸٫۸ کیلوگرم برای انواع عوامل اطفایی موجود هستند.